بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از شبکه ‌های اجتماعی موبایلی (مطالعه موردی:جوانان زاهدانی)

چکیده مقاله :

شبکه‌های اجتماعی تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر زندگی جمعی و فردی انسان‌ها دارند و هر روز بر میزان و دامنه استفاده از آنها افزوده می‌شود. عوامل اجتماعی جزء عوامل بسیار تعیین کننده‌ای در زمینه استفاده از این نوع شبکه‌ها هستند. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده است بر تأثیر این نوع عوامل از جمله خانواده، دوستان، خویشان، قومیت، رسانه و پایگاه اجتماعی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر روابط بین فردی و خانوادگی جوانان زاهدانی پرداخته شود. روش این پژوهش، پیمایش و نحوه گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه مبتنی بر مصاحبه ساخت یافته است و حجم نمونه 300 نفر می باشد. جهت استخراج داده‌های این پژوهش از نرم‌افزار spss و برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس، ضریب همبستگی برای شدت پیوند بین متغیرها به همراه سطح معنی‌داری آزمون (sig) استفاده گردید. این تحقیق در پی پاسخگویی به سؤالات میزان استفاده جوانان زاهدانی از شبکه‌های اجتماعی موبایلی چقدر است؟ و عوامل اجتماعی مؤثر براستفاده جوانان زاهدانی از این شبکه‌های اجتماعی موبایلی کدامندمی باشد.نتایج بدست آمده ازاین پژوهش نشان دادکه 49درصد پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؛ به نحوی که 7/33درصد پاسخگویان از شبکه اجتماعی «تلگرام»، 9درصد از شبکه اجتماعی «واتس آپ»، 6درصد از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و 3/0درصد از شبکه اجتماعی «لاین» استفاده می‌کنند. 51درصد «اصلاً» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده نمی‌کنند. عوامل اجتماعی‌ای از قبیل: روابط بین فردی، خانواده و روابط خانوادگی، بهداشت و سلامت فردی، آموزه‌های تربیتی و اخلاقی، افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا و مسائل اجتماعی، فرهنگی , اقتصادی و سیاسی می‌توانند در مجموع 2/88درصد واریانس متغیر وابسته یعنی استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی را پیش‌بینی نمایند.

چکیده انگلیسی :

Social networks have a significant impact on the collective and individual life of human beings and the amount and scope of their use is increasing every day. Social factors are one of the most decisive factors in the use of this type of network. Therefore, in this study, an attempt has been made to investigate the effect of such factors such as family, friends, relatives, ethnicity, media and social status on the use of social networks and its effect on interpersonal and family relationships of Zahedan youth. The research method is survey and the data collection method is structured using an interview-based questionnaire and the sample size is 300 people. To extract the data of this study, SPSS software was used and for data analysis, statistical tests of analysis of variance, correlation coefficient for the intensity of the link between variables and the significance level of the test (sig) were used. This study seeks to answer the questions of how much the youth of Zahedan use mobile social networks? And what are the effective social factors on the use of these mobile social networks by the youth of Zahedan? The results obtained from this study showed that 49% of respondents use mobile social networks; So that 33.7% of the respondents use the social network "Telegram", 9% use the social network "WhatsApp", 6% use the social network "Instagram" and 0.3% use the social network "Line". 51% do not use mobile social networks "at all". Social factors such as: interpersonal relationships, family and family relationships, personal health, educational and moral teachings, awareness raising, information and content and social, cultural, economic and political issues can use a total of 88.2% of the variance of the dependent variable, ie use Predict mobile social networks.

منابع و مأخذ:

1. آذرخش، محمود(1382)؛ «اختلال اعتياد به اينترنت»، فصلنامه معنا، شماره 16، زمستان.
2. آزادارمكي، تقی؛ امامي، ي. (1383). «تكوين حوزه عمومي و گفت‌وگوی عقلاني»، مجله جامعه‌شناسی ايران، دوره پنجم، شماره 1، بهار.
3. ابراهيم‌پور كومله، سميرا، دكتر كاميان خزایی، آسیب‌های نوپدید؛ شبکه‌های اجتماعي مجازي در كمين خانواده‌ی ايراني، اینترنت.
4. ابري، انسيه. (1387). «فضاي مجازي عرصه ظهور خلاقيت»، اولين اجلاس ملي خلاقيت شناسي مهندسي و مديريت نوآوري ايران.
5. استيون،(1380)، خرد، عدالت و نوگرايي، ترجمه محمد حريري اكبري، تهران: قطره.
6. احمدی، جمشید، (1393)، اينترنت، قاره ششم! جهان جدید، اینترنت.
7. استوری، جان، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه،ترجمة حسین پاینده، نشر آگه،1386
8. اسفندیار، سرور، (1393)، خانواده در کوچه‌پس‌کوچه‌های اینترنت، اینترنت
9. اکبری، ابوالقاسم؛ اکبری، مینا (1390)، آسیب‌شناسی اجتماعی، تهران: انتشارات رشد و توسعه.
10. احمدوند، علی‌محمد؛ عطايي، امير مسعود، (1385)، نقش فناوري اطلاعات در سيستم پليس و فضاهاي مجازي جرائم با رويكردي راهبردي، دومين كنفرانس مديريت فناوري اطلاعات و ارتباطات
11. اینترنت، (1393)؛ سایت تبیان، علل و عوامل پيدايش آسیب‌های اجتماعي، به‌ویژه در ميان نوجوانان و جوانان.
12. باتامور، بي. تي، جامعه شناسي، ترجمه سيدحسن منصور، تهران: انتشارات فرانکلين، 1357.
13. باقري، مجتبي، اوقات فراغت، بازی، ورزش : سه دنیای متفاوت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
14. بزرگواري، رسول، (1388)؛ واگذاري چيستي اخلاق در شهر الكترونيكي، دومين كنفرانس بین‌المللی شهر الكترونيك.
15. بهمنی، مهرزاد، (1391)؛ «نظرسنجي از شهروندان 15 تا 40 ساله تهرانی درباره عضویت در شبکه‌های اجتماعي مجازی و نحوه تعامل با آن‌ها»، مرکز تحقیقات صداوسیما.
16. …………… (1392)؛ «مطالعه پنداشت‌ها و برداشت‌های موجود در جامعه درباره شبکه‌های اجتماعی با روش کیو»، اداره کل پژوهش‌های اجتماعی و سنجش برنامه‌ای، مرکز تحقیقات صداوسیما.
17. …………..، (1393)؛ «بررسی میزان گسترش شبکههای اجتماعی موبایلی در بین شهروندان تهرانی و سبک استفاده کاربران آن»، مرکز تحقیقات صداوسیما.
18. پایا، علی (1387)؛ «فناوری، فرهنگ و اخلاق»، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات.
19. پيوزي، م، (1379)يورگن‌هابرماس. ترجمه احمد تدين: هرمس.
20. حسین‌زاده، مجید (1394)؛ «ویژه‌نامه نوروزی روزنامه خراسان»، فروردین.
21. حقيقي، مهرداد (1388)؛ «مجازی‌سازی راهكاري براي آينده»، دومين كنفرانس بین‌المللی شهرداري الكترونيكي.
22. دیلمقانی، ميترا و ثانی، رضا (1382)؛ « شهروند الكتروني در عصر اطلاعات»، فصل‌نامه رسانه، سال 14 شماره 3 پائيز.
23. ذوالقدر، حسین و قاسم‌زاده‌عراقی، مرتضی (1392). رسانه‌های اجتماعی در جهان مجازی، تهران ، زیتون سبز، چاپ اول.
24. ریویر، کلود (1379)؛ «درآمدی بر انسان‌شناسی»،ناصر فکوهی، تهران، نی: 253.
25. زنگویی، فرنوش و سام‌بند، میثم (1392). بازنمایی هویت مجازی دانشجویان شهر تهران در شبکه‌های اجتماعی مجازی مطالعه‌ موردی، فصلنامه تخصصی مطالعات جوان و رسانه، شماره سیزدهم، بهار 1393.
26. ساروخاني، باقر(1379)؛ «جامعه‌شناسی ارتباطات»، تهران، انتشارات اطلاعات.
27. سعدی پور، اسماعیل (1392)؛ «بررسي اثرات اينترنت بر خانواده‌های داراي فرزند نوجوان»، پژوهش‌های ارتباطي، سال بيستم، شماره 76 زمستان.
28. شاهنوشی، مجتبی و تاجی، محمدرضا (1391)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان شهرستان شهرکرد، فصلنامه مطالعات ملی، سال سیزدهم، شماره سوم.
29. شهابی، محمود و قدسی، بیات (1391)؛ اهداف و انگیزه‌های عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه درباره جوانان شهر تهران). مطالعات فرهنگ و ارتباطات، دوره 20، شماره 13، صص 86- 61.
30. صبوری‌خسروشاهی، حبیب (1386)؛ «بررسی آسیب‌های اجتماعی اینترنت»، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
31. ضيايي پرور، حميد(1382)؛ «آسیب‌شناسی نسل اينترنت»، اينترنت سايت خبرنگار.
32. عاملی، سعیدرضا (1388)؛ «شبکه‌های علمی مجازی»، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
33. …………. (1390)؛ «مطالعات جهانی‌شدن»، تهران، انتشارات سمت.
34. عاملی سعیدرضا و دیگران(1390)؛ «فضای مجازی ملاحظات اخلاقی و حقوقی و اجتماعی»، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
35. عاملی، سعیدرضا و حسنی، حسین (1391)؛ «دو فضایی شدن آسیب‌ها و ناهنجاری‌های فضای مجازی: مطالعه تطبیقی سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره اول.
36. فخريان، فرزانه (1390)؛ «روش كنترل و هنجار سازی مثبت براي استفاده از فضاي مجازي در ايران»، همايش ملي صنايع فرهنگي و نقش آن در توسعه‌ی پايدار.
37. قرائی مقدم، امان‌الله (1374)؛ «مبانی جامعه‌شناسی»، تهران، ابجد، ص162.
38. قربانی، عزیز الله (1393)؛ نظرسنجی «بررسی چگونگی ارتباط شهروندان تهرانی با اعضاء خانواده‌شان»،مرکز تحقیقات صداوسیما.
39. قلی زاده، آذر (1374)؛ مبانی جامعه‌شناسی، کاشان، محتشم:74.
40. قلی زاده، آذر و خسروی، زهرا، چالش‌های فرهنگی فناوری‌های نوین ارتباطی، همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه17 و 18 اسفند 1390.
41. كفاشي، مجيد(1389)؛ «آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت عليه كودكان»، فصلنامه پژوهش اجتماعي، سال سوم، شماره‌ 6.
42. كشتي‌آرای، نرگس و اكبريان، اكرم (1390)؛ «عصر مجازي و چالش‌های پيش‌رو»، اولين كنفرانس بين المللي شهروند مسئول.
43. كرمشايي، فائزه؛ پناهي، امين؛ صادق نيا، احمد و زبدي، ياسر،(1390)؛ «بررسي اعتياد به اينترنت و فضاهاي مجازي در بين جوانان و نوجوانان»، همايش ملي صنايع فرهنگي نقش آن در توسعه‌ي پايدار.
44. گونتر بري و مگ الر(1380)؛ «كودك و تلويزيون»، ترجمه نصرت فتن، تهران، سروش.
45. گیدنز، آنتونی (1386)؛ «درآمدی بر جامعه‌شناسی»، مترجم منوچهر صبوری کاشانی، تهران، نشرنی.
46. وثوقی، منصور و نیک‌خلق، علی‌اکبر (1376)؛ «مبانی جامعه‌شناسی»، تهران، خردمند، چاپ یازدهم:127-126.
47. مهدی‌زاده، سیدمحمد (1391)؛ «نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی»، تهران: نشر همشهری، چاپ دوم .
48. هدفيلد، ژ. آ. (1366)؛ «اخلاق و روان شناسي»، ترجمه علي پرويز، تهران: انتشارات علمي فرهنگي.
49. ياسمي‌نژاد، عرفان؛ آزادي، اكرم و امويي، محمدرضا (1391)؛ «فضاي مجازي، امنيت اجتماعي، راهبردها و استراتژی‌ها»، همايش ملي صنايع فرهنگي نقش آن در توسعه‌ی پايدار.
فهرست منابع انگلیسی
50.Greenfield, P.M. (2004). Inadvertent Exposure to Pornography on the Internet: Implications for Peer-to-Peer File Sharing Networks for Child Development and Families. Applied Developmental Psychology, 25, pp. 741-750.
51. Horst, H. (2008). Families. In I. Mizuko, H. Horst, M. Bitanti, D. Boyd, S. Herr, P.G. Lange et al. Hanging Out, Messing Around, Geeking Out: Living and Learning With New Media. Boston: MIT Press.
52. Hughes, T.R. & Hans, J.G. (2001). Computers, the internet and families. Journal of Family Issues, 22, pp. 776-790.
53. Kennedy, T.L.M.; Smith, A.; Wells, A.T. & Wellman, B. (2008). Networked Families. Washington, DC: Pew Internet and American Life Project.
54. Kiesler, S.; Zdaniuk, B.; Lundmark, V. & Kraut, R. (2000). Troubles with the internet: the dynamics of help at home. Human-Computer Interaction, 15, pp. 322-351.
55. Lee, S.J. & Chae, Y.G. (2007). Children’s Internet use in a Family Context: Influence on Family Relationships and Paternal Mediation. Cyber Psychology and Behavior, Vol. 10, No. 2, pp. 640-644.
56. Mathews, G. (2000).Global Caiture, Indivdual Identity: Searching and Informatics,Vol.23, pp.316-331.
57. Murali,V.,George, S. (2007).Lost online: an overview of internet addiction. Advance in psychiatric treatment
58. Park, s.k.Jae, ,Kim,j.y & Cho,C.B.(2008). Prevalence of internet addiction and correlations with family factors among South Korean adolescents.Adolescence,
59. Rosen, L.D. (2007). Me, MySpace, and I: Parenting the Net Generation. London: Palgrave Macmillan.
60. Wolak, J.; Mitchell, K.J. & Finkelhor, D. (2003). Escaping or Connecting? Characteristics of Youth Who Form Close Online Relationships. Journal of Adolescence, 26, pp. 105-119.
61.Yates, S.J. & Lockley, E. (2008). Moments of Separation: Gender, (Not so
62. Wajcman, J.; Bittman, M. & Brown, J.E. (2008). Families Without Borders: Mobile Phones, Connectedness and Work-Home Divisions. Sociology, 42, pp. 635-652.
63. Watt, D. & White, J.M. (1994). Computers and the Family life: a Family Developmental Perspective. Journal of Comparative Family Studies.
منابع اینترنتی
64. ثقفی، فاطمه و همکاران (1389). شبکه های اجتماعی بستر نظارت، نشریه دانشگاه علم وصنعت ایران (دسترسی در www.iust.ac.ir 20/08/1393).
65. رفعت‏جاه، مریم ، اوقات فراغت و نیازهای مردم، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
66. ………، پيشینه تاریخی فراغت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
67. ………، تاثیر جنسیت بر اوقات فراغت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
68 ………، دختران جوان و اوقات فراغت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
69 ………، عوامل تاثیرگذار بر زمان و فضای فراغت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.
70 کیانی، یلدا (1390). از قاهره تا لندن، تأثیر شبکه‌های مشابه و نتایج متفاوت، بازیابی شده در تاریخ 10/07/1393از: http://www.DW-world.DE
71. قیاسی، مجید (1386). اینترنت، خانواده، جهانی شدن (درون شبکه ای ) ، مجله مجازی. www.majazi.m.com.